W dniach 27-28 sierpnia miałem przyjemność uczestniczyć w Festiwalu Inspiracji 2015 organizowanym przez Stowarzyszenie Profesjonalnych Mówców SPM (Grzegorz Turniak, Jerzy Zientkowski).
Polecam to cykliczne wydarzenie wszystkim zainteresowanym rozwojem osobistym jak i przemawianiem.
Wśród znakomitych prelegentów swój kunszt występowania pokazał między innymi Marek Skała – wieloletni trener biznesu i mówca inspiracyjny, a co najważniejsze autor książki: „Manipulacja odczarowana. 777 Skutecznych technik wpływu”. W kuluarach Teatru Palladium gdzie odbywał się Festiwal – można było nabyć ten wolumen oraz otrzymać autograf. Szkoda byłoby nie skorzystać z takiej okazji, szczególnie, że autor jest niewątpliwie postacią charyzmatyczną, a jego książka to lektura wręcz obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą zgłębiać zagadnienia komunikacji i wywierania wpływu.
Powszechnie definiujemy manipulację jednoznacznie pejoratywnie w odróżnieniu do perswazji, która mimo wykorzystywania niemal identycznych technik wzbudza konotacje pozytywne. Jest to słuszne ponieważ w życiu codziennym bardziej liczy się to co dane słowo oznacza w użyciu niż to jakie ma znaczenie etymologiczne (dziwne ale tak jest).
Marek Skała być może nieco przekornie – chcąc sprowokować czytelnika do głębszej refleksji, albo zachowując akademicką wręcz precyzję, zatytułował swoją książkę o wywieraniu wpływu (pozytywnego) używając słowa manipulacja. Dlaczego?
„Mani” to „ręka”, a „pulus” to „pełny”,
kontrolowany”. Manipulacja to nic innego,
jak kompleksowy i kontrolowany wpływ
na sytuację i utrzymywanie tej kontroli
w rękach. Własnych.[1]
Ciekawe – prawda?
Co na to encyklopedie i naukowcy?
Definicja wg słownika PWN:
„Manipulacja – wykorzystywanie jakichś okoliczności, naginanie lub przeinaczanie faktów w celu udowodnienia swoich racji lub wpływania na cudze poglądy i zachowania[2]„
Co na temat znaczenia słowa manipulacja znajdziemy w Wikipedii:
„Manipulacja (łac. manipulatio – manewr, fortel, podstęp) – w psychologii oraz socjologii forma wywierania wpływu na osobę lub grupę w taki sposób, by nieświadomie i z własnej woli realizowała cele manipulatora.
Inspirowana interakcja społeczna mająca na celu skłonienie osoby lub grupy ludzi do działania sprzecznego z ich dobrze pojętym interesem. Zazwyczaj osoba lub grupa ludzi poddana manipulacji nie jest świadoma środków, przy użyciu których wywierany jest na nią wpływ. Autor manipulacji dąży zwykle do osiągnięcia korzyści osobistych, ekonomicznych lub politycznych kosztem poddawanych niej osób.
Manipulować można treścią i sposobem przekazywania informacji. Manipulację językową często stosuje się w propagandzie i podczas tzw. prania mózgu.
Mimo tego, że manipulacja postrzegana jest jako zachowanie nieetyczne często używana jest w kontaktach handlowych i negocjacjach.[3]”
idąc dalej:
„Manipulacja językowa – forma zamierzonego i intencjonalnego działania komunikatem tekstowym, mającego na celu wywarcie korzystnego dla manipulatora wpływu na osobę lub grupę. Manipulacja dotyczy jednak bardziej relacji między nadawcą i odbiorcą, nie zaś użytych środków jako takich. Działania manipulacyjne są ukryte dla świadomości odbiorcy.[4]„
Profesor Bralczyk o manipulacji pisze następująco:
„Niemal wszystko, co mówimy i piszemy, może być przez nieżyczliwych nam słuchaczy i czytelników uznane za manipulacyjne. Wiele zachowań językowych osób, którym nie jesteśmy skłonni wierzyć i ufać, możemy podejrzewać o manipulację. Manipulacja dotyczy przede wszystkim nie środków, lecz relacji między nadawcą i odbiorcą, choć ujawniać się może w konkretnych zachowaniach[5]„
Co zatem zrobił Marek Skała?
Moim zdaniem celowo zastosował prowokację słowną w tytule by wzbudzić zainteresowanie. Być może autor broni swojej definicji by się wyróżnić i pokazać swoją odrębność. Jest to niesamowicie pożądany efekt w dzisiejszym marketingu. Bardzo cieszy mnie, że tak bliski mi temat jakim jest wywieranie wpływu, retoryka, komunikacja a w szczególności perswazja po raz kolejny został podjęty w interesującej publikacji.
Gratuluję pomysłu i zachęcam do lektury 🙂
Przypisy
- Marek Skała: „Manipulacja odczarowana. 777 Skutecznych technik wpływu„, ONE Press Exlusive, 2015, ISBN: 978-83-283-1606-5.
- Słownik języka polskiego PWN: http://sjp.pwn.pl/sjp/manipulacja;2481186
- Wikipedia: Manipulacja (psychologia): https://pl.wikipedia.org/wiki/Manipulacja_(psychologia)
- Wikipedia: Manipulacja językowa: https://pl.wikipedia.org/wiki/Manipulacja_językowa
- J. Bralczyk, Manipulacja językowa [w:] Z. Bauer i E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów, Kraków 2000, s. 249.
#FestiwalInspiracji #Manipulacja #ManipulacjaOdczarowana #MarekSkala